Wydarzenia

2024-01-05 9:49

Bezpieczeństwo i zdrowie w pracy – innowacyjnie i z różnych punktów widzenia

Zgodnie z zapowiedzią w listopadowym ATEŚCIE, w którym opisaliśmy wrześniowe seminarium BeNiSz, wracamy do drugiego wydarzenia zorganizowanego w Uniwersytecie Gdańskim, objętego patronatem medialnym przez nasz miesięcznik. Konferencja „Bezpieczeństwo i Zdrowie w Pracy” odbyła się w UG 27 września br. Na jej program złożyły się prelekcje i dyskusje na temat bezpieczeństwa i zdrowia w pracy, bezpieczeństwa technicznego i pożarowego.

W konferencji zorganizowanej przez Biuro Bezpieczeństwa Pracy i Ochrony Zdrowia UG wzięło udział ok. 300 osób z różnych regionów Polski. Otworzył ją rektor UG prof. dr hab. Piotr Stepnowski „Mam nadzieję, że dzisiejsza konferencja zapoczątkuje cykl podobnych wydarzeń, podczas których będziemy prowadzić dialog na płaszczyźnie branżowo-akademickiej o ważnym zagadnieniu, jakim jest bezpieczeństwo pracy.” Okręgowy Inspektor Pracy w Gdańsku Mariusz Pokrzywinski podkreślił ogrom konsekwencji wynikających z niewłaściwie zorganizowanego miejsca pracy dla pracowników i pracodawców. Zastępca Pomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego Anna Obuchowska życzyła wszystkim uczestnikom konferencji udanych i owocnych obrad. Kierownik Biura Bezpieczeństwa Pracy i Ochrony Zdrowia UG Tomasz Klawikowski wprowadził uczestników w tematykę konferencji, przedstawiając UG jako organizację o dużym zróżnicowaniu wykonywanych zawodów: „Prowadzimy nie tylko działalność naukową i dydaktyczną. Mamy domy studenckie, hotele asystenckie, marynarzy, mamy około 200 strażników ochrony mienia, ośrodek wypoczynkowy.” Po każdym panelu tematycznym wykładowcy udzielali wyczerpujących odpowiedzi na zadawane pytania; czasem wywiązywała się dyskusja między uczestnikami i panelistami, w której przejawiała się różnorodność podejścia do danych tematów.

Bezpieczeństwo pracy
Zastępca Okręgowego Inspektora Pracy ds. Prawno-Organizacyjnych Patrycja Potocka-Szmoń poruszyła m.in. kwestie prewencyjnej kontroli trzeźwości pracowników oraz metody, jakimi pracodawca może się w tym celu posługiwać: „Wprowadzenie kontroli trzeźwości lub na obecność środków działających podobnie do alkoholu nie jest obowiązkowe, a decyzja o jej wprowadzeniu należy do pracodawcy. Pracodawca może taką kontrolę wprowadzić, jeśli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników, innych osób lub ochrony mienia.”
Aspirant Kamil Pawliszak z Wydziału Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Gdańsku przedstawił sposób postępowania w stosunku do pracowników będących pod wpływem alkoholu lub narkotyków, powiedział też o konsekwencjach prawnych. Zwrócił uwagę na kilka praktycznych aspektów kontroli trzeźwości w zakładach, np. różnice w postępowaniu w zależności od stwierdzanego stężenia alkoholu. Gdy policja zostaje wezwana do zakładu w celu kontroli trzeźwości pracownika, to sprawdza także, czy przyjechał do pracy samochodem. Bazuje przy tym nie na oświadczeniu pracownika, ale na obrazach z monitoringu. Czasem pracodawca podejrzewa, że pracownik jest pod wpływem środków innych niż etanol. Przy wzywaniu policji należy to zaznaczyć i poprosić o patrol, który dysponuje szybkimi narkotestami (mają je patrole drogowe).
Adama Kajko, główny specjalista ds. bhp z firmy Premium Distillers Sp. z o.o., szczegółowo przedstawił procedury i metody monitorowania trzeźwości pracowników. W tym nietypowym zakładzie kontrolom trzeźwości przy wejściu i wyjściu poddawani są wszyscy pracownicy. Odrębne zasady wypracowano dla grupy degustatorów alkoholi, bez których produkcja dobrych alkoholi nie jest możliwa.
T. Klawikowski przedstawił przygotowane przez Biuro Bezpieczeństwa Pracy i Ochrony Zdrowia UG standardy i rozwiązania dotyczące procedury kontroli trzeźwości.
Zastępca Okręgowego Inspektora Pracy ds. Nadzoru Paweł Grabowski zwrócił uwagę na praktyczne aspekty definicji pracy zdalnej: w formie pracy zdalnej można wykonywać prace nie tylko przy użyciu komputera, ale także np. maszyny do szycia. Jedynym kryterium odróżniającym pracę zdalną od innego rodzaju prac jest wykonywanie jej w miejscu wskazanym przez samego pracownika. Ponadto przy pracy zdalnej wymóg oceny warunków pracy został przeniesiony na pracownika, a pracodawca powinien dostarczyć mu odpowiednich „narzędzi”. Prelegent przedstawił też procedurę postępowania po wypadku podczas pracy zdalnej, podkreślają konieczność przygotowania pracodawców do reagowania w takich sytuacjach.
Prelekcję na temat dobrych praktyk bhp podczas pracy zdalnej wygłosili Monika Jabłońska oraz Artur Gardzielewski z firmy Intel Technology Poland. Jednym z kluczowych zagadnień poruszonych podczas prelekcji była ocena ergonomiczna stanowiska pracy, zapewnienie komfortu i zdrowia psychicznego pracowników. W firmie INTEL przy ocenie warunków pracy oraz ryzyka zawodowego wykorzystuje się zdjęcia i filmy obrazujące stanowisko pracy. Pracownikom udostępniono listę mebli i sprzętów spełniających zasady ergonomii.
T. Klawikowski przedstawił obowiązujące w UG porozumienie i procedury dotyczące pracy zdalnej, obejmujące kwestie ergonomii, listę kontrolną, nowe karty oceny ryzyka zawodowego, a także fizjoprofilaktykę rehabilitacyjną dla pracowników.

Warunki pracy a zdrowie
Prezentacja Agnieszki Hinz, kierownik Oddziału Higieny Pracy WSSE w Gdańsku oraz Marcina Kraski, kierownika Oddziału Nadzoru nad Chemikaliami WSSE w Gdańsku, zawierała informację o rozpoznaniu i kwalifikacji substancji i mieszanin chemicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, o zmianach prawnych oraz błędach popełnianych przez pracodawców przy sporządzaniu corocznych informacji o substancjach, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym i mutagennym. Spore obawy pracodawców związane są z pyłami krzemionki krystalicznej Do ich emisji dochodzi przy obróbce mechanicznej materiałów zawierających krystaliczną krzemionkę (np. granitu). W procesie tym dochodzi do uwalniania substancji chemicznej o działaniu rakotwórczym – co dla pracodawcy rodzi określone konsekwencje. Natomiast pracodawców prowadzących procesy powodujące emisję pyłów „niesklasyfikowanych ze względu na toksyczność” (np. obróbka zwykłego piaskowca) niepokoi obowiązek oznaczania stężenia nie tylko pyłów „nietoksycznych”, ale także równoległego oznaczania pyłów krzemionki krystalicznej. Prelegentka zapewniła, że samo przeprowadzenie badania pod kątem obecności pyłów krzemionki krystalicznej nie świadczy jeszcze o prowadzeniu procesu podlegającego przepisom dotyczącym czynników rakotwórczych i mutagennych. Planowana jest zmiana wykazu NDS polegająca na rezygnacji z oznaczenia krzemionki krystalicznej przy pyłach nietoksycznych.
Innym procesem sprawiającym problemy przy raportowaniu są „prace związane z narażeniem przez skórę na działanie olejów mineralnych użytych wcześniej w silnikach spalinowych wewnętrznego spalania w celu smarowania i schładzania części ruchomych silnika”. Do narażenia na tę substancję dochodzi tylko przez skórę, a jej działanie rakotwórcze jest spowodowane obecnością rakotwórczego benzo[a]pirenu (dla samych olejów mineralnych nie ustalono wartości NDS). Z kolei przy pracach związanych z narażeniem na spaliny emitowane z silników Diesla wskaźnikiem narażenia inhalacyjnego jest stężenie węgla elementarnego. Prelegentka otrzymała kilka pytań od uczestników:
- W jaki sposób należy raportować narażenie na promieniowanie jonizujące, jeżeli wszystkie wskazania dozymetrów były poniżej progu czułości metody? Jako wartość obliczeniową dla jednego cyklu pomiarowego przyjąć należy wartość progu czułości czyli 0,1 mSv.
- W laboratoriach powszechnie stosowane są roztwory substancji rakotwórczych/mutagennych, np. roztwór fenoloftaleiny jako wskaźnik kwasowości. Dla takich substancji prowadzony jest rejestr wykonywania prac w kontakcie z substancją rakotwórczą/mutagenną oraz osób wykonujących te prace (narażenie nie występuje). Czy występuje również obowiązek corocznego raportowania zużycia takiej substancji w kilogramach, gdy wynosi ono ułamek kilograma? Tak, obowiązek corocznego raportowania nie zależy od zużytej ilości substancji.
Piotr Ciara, kierownik Działu Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Rafinerii Gdańskiej, przedstawił sposób informowania pracowników o substancjach chemicznych i ich mieszaninach stwarzających zagrożenie poprzez specjalną bazę ze spisami substancji, kartami charakterystyki, planem pomiarów stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia – powstającym we współpracy z samymi pracownikami.
Paweł Gumoś, Szef Biura BHP i Ochrony Środowiska w firmie Polpharma, uzmysłowił słuchaczom ogrom problemów dotyczących zagrożeń chemicznych w przemyśle farmaceutycznym. Jednym z nich jest ocena narażenia na specyficzne substancje chemiczne, jakimi są leki, których nawet bardzo niewielkie dawki bywają bardzo szkodliwe dla zdrowia. Dla pewnych substancji czynnych w lekach ustalono w Polsce wartości NDS; można posiłkować się ustalonymi w innych krajach wartościami OELs (Occupational Exposure Levels). Najczęściej bazuje się na informacjach o ich szkodliwości zawartych w kartach charakterystyki lub sięgając do dossier substancji.
Kolejna prelegentka, lek. med. Dorota Całus-Kania, kierownik Działu Orzecznictwa i Chorób Zawodowych w WOMP w Gdańsku, przybliżyła uczestnikom aspekty związane z orzecznictwem chorób zawodowych spowodowanych czynnikami rakotwórczymi i mutagennymi oraz innymi substancjami. Kluczowe znaczenie ma wtedy stan narządu krytycznego – czyli takiego, w którym najczęściej występują efekty działania toksycznego. W dyskusji panelowej zauważono, że pracownik z chorobą zawodową często nie ma sił fizycznych i psychicznych, by starać się o stwierdzenie choroby zawodowej.
W podsumowaniu T. Klawikowski przedstawił rozwiązania w UG dotyczące czynników rakotwórczych i mutagennych, na który składają się m.in. spisy substancji chemicznych, zasady oznakowania, dostępu do kart charakterystyki, oceny ryzyka chemicznego, instrukcje bhp, badania środowiska pracy, środki ochrony indywidualnej.

Bezpieczeństwo techniczno-pożarowe
O problematyce sprawności technicznej i funkcjonalnej urządzeń przeciwpożarowych spotykanej podczas czynności kontrolno-rozpoznawczych PSP mówił mł. bryg. Mateusz Pytel, zastępca naczelnika Wydziału Kontrolno-Rozpoznawczego Komendy Miejskiej PSP w Gdańsku. Natomiast bryg. Leszek Kowalczuk, prezes Oddziału Gdańskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa, przygotował prezentację nt. nowych wymagań w zakresie ewidencji przeglądów konserwacji i napraw urządzeń przeciwpożarowych.
Wpływ eksploatacji urządzeń przeciwpożarowych na bezpieczeństwo obiektów przedstawił Radosław Budnicki, inżynier bezpieczeństwa pożarowego, członek Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa (SITP) w Gdańsku.
Kolejny prelegent Tadeusz Konkol specjalista ds. ochrony ppoż, przedstawił praktyczny przykład organizacji przeglądów urządzeń przeciwpożarowych na przykładzie zakładu pracy. Jego prezentacja ukazała jak ważne jest regularne kontrolowanie i utrzymanie urządzeń przeciwpożarowych w miejscach pracy, aby zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa.
Michał Hartung z firmy STBU Brokerzy Ubezpieczeniowi przedstawił prelekcję „Jak nie otrzymać odszkodowania – użytkowanie urządzeń ppoż. a wymagania rynku ubezpieczeniowego”. Omówił, jaki wpływ na polisy ubezpieczeniowe ma odpowiednie użytkowanie urządzeń przeciwpożarowych i jakie są wymagania rynku ubezpieczeniowego w tym kontekście.
T. Klawikowski podsumował ostatni panel i przedstawił rozwiązania w UG: Biuro Bezpieczeństwa Pracy i Ochrony Zdrowia uczestniczy w przeglądach i odbiorach wraz z innymi działami, kieruje pracowników na kursy inspektorów ppoż., zleca przygotowanie nowych instrukcji bezpieczeństwa pożarowego itd.

Organizacja konferencji
Uczestnicy otrzymali specjalny pakiet startowy, który zawierał program wydarzenia, informacje dotyczące zasad uczestnictwa w quizach za pomocą kodów QR oraz osobisty identyfikator. Po zakończeniu każdego panelu odbywał się quiz. Uczestnicy mieli 2 minuty na udzielenie poprawnych odpowiedzi. Nagradzane były trzy osoby, które osiągnęły najlepsze wyniki w quizach.
Konferencję wsparły firmy Polpharma S. A. oraz Rafineria Gdańska Sp. z o.o. Wsparcia merytorycznego udzielili Okręgowy Inspektorat Pracy w Gdańsku, Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku, Komenda Wojewódzka PSP w Gdańsku, Komenda Miejska Policji w Gdańsku, Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Gdańsku, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Służby BHP w Gdańsku oraz Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa w Gdańsku. Patronami medialnymi wydarzenia były czasopisma ATEST oraz Ochrona Przeciwpożarowa. ■

Relacja z konferencji również w grudniowym wydaniu miesięcznika ATEST (12/2023).